بررسی افسردگی و اضطراب در بیماران دچار آرتریت روماتوئید

مقدمه: آرتریت روماتوئید شایع‌ترین بیماری التهابی روماتیسمی است. این بیماری با توجه به سیر مزمن، ابتلای مفاصل محیطی وعلائم سیستمی، ناتوان‌کننده است. ابتلای همزمان به افسردگی یا اضطراب با تاثیر بر پیامدهای بیولوژی و نیز پیامدهای روانشناختی آرتریت روماتوئید در بروز یا تشدید ناتوانی حاصل از این بیماری موثر است. هدف: تعیین فراوانی نسبی نشانه‌های افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی، به روش نمونه‌گیری آسان طی 6 ماه(اول مهر تا آخر اسفند 89) روی بیماران دچار آرتریت روماتوئید(با معیارهای1987 ACR) مراجعه‌کننده به درمانگاه روماتولوژی مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد. شرایط خروج از مطالعه شامل بیماران با هرگونه شواهد نشانگان ارگانیک مغزی، مبتلایان به فیبرومیالژی، کسانی‌که از بیش از 10 میلی‌گرم پردنیزولون در روز استفاده می‌کردند، استفاده از داروهای ضد افسردگی، سابقه ابتلا به اختلال اضطراب و افسردگی و سایر بیماری‌های روانی پیش از ابتلای به آرتریت روماتوئید، ابتلا به هر بیماری کنترل نشده (مانند دیابت، میگرن و ...) و مبتلایان به آرتریت روماتوئید شدید(کلاس فعالیتی 4) بودند. 180 بیمار پس از اخذ موافقت‌نامه کتبی وارد مطالعه شدند. برای همه بیماران حداکثر طی یک هفته پس از ویزیت روماتولوژیست، کارشناس ارشد روانشناسی به روش مصاحبه حضوری پرسشنامه‌های B‏ECK-II برای افسردگی و زانگ((Zhung Self-Rating Anxiety Scale برای اضطراب را تکمیل می‌کرد. برای پرسشنامهBECK نمره 10 و کمتر به عنوان طبیعی، 16-11 کمی افسرده، 20-17 نیازمند مشاوره با روانپزشک، 21-30 به نسبت افسرده، 40-31 افسردگی شدید و بیش از 40 افسردگی بیش از حد محسوب می‌شود و برای پرسشنامه زانگ، نمره 44 و پائین‌تر میزان اضطراب نرمال 59- 45، اضطراب خفیف تا متوسط، 74- 60 اضطراب قابل توجه تا شدید و نمره 75 و بالاتر اضطراب خیلی شدید محسوب می‌شود. نتایج: از 180 نفر مورد مطالعه 16 نفر(9/8 درصد) کمی افسرده، 14 نفر(8/7 درصد) نیازمند مشاوره روانپزشکی، 42 نفر(3/23 درصد) نسبتاً افسرده، 55 نفر(6/30درصد) شدیداً افسرده و40 نفر(2/22درصد) مبتلای به افسردگی بیش از حد بودند. توزیع فراوانی بیماران شرکت‌کننده در مطالعه از نظر اضطراب بدین صورت بود: 127 نفر(9/68درصد) اضطراب خفیف تا متوسط،24 نفر(3/13درصد) قابل توجه تا شدید و هیچ موردی اضطراب خیلی شدید. در مطالعه ما هیچ موردی از ابتلا به اضطراب(بدون همراهی با افسردگی) وجود نداشت و همچنین همبستگی بارز و مثبت بین نمره پرسشنامه Beck-II و نمره پرسشنامه زانگ بدست آمد (787/0 r=، 0001/0P=). نتیجه‌گیری: با توجه به فراوانی بالای افسردگی و اضطراب در بیماران دچار آرتریت روماتوئید و با توجه به این‌که بسیاری از موارد تشدید دردهای مفصلی در بیمار منشا ارگانیک ندارد، لازم است بین روماتولوژیست و روانشناس و روانپزشک ارتباط تنگاتنگی در درمان اختلال‌های مذکور وجود داشته باشد تا در بسیاری موارد از تجویز داروهای اضافی جلوگیری شود.